Murat Kolbaşı: Koronavirüs Türkiye'nin ihracatına olumlu etki edecek

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan ölümcül salgın koronavirüs nedeniyle tüm dünya adeta alarm verdi. Koronavirüs salgını yüzünden hayatını kaybedenlerin sayısı korkutucu boyuta ulaştı.

Koronavirüs ile ilgili BM’den yapılan son açıklamada riskin büyük olduğu ve dünya olarak buna hazır olmamız gerektiği belirtildi. Virüsle mücadelede kilit rol oynayan Wuhan hastanesi başhekimi Dr. Liu Zhimming’in ölümü Çinlileri yasa boğarken ABD Merkez Bankası’ndan (FED) koronavirüsün ekonomiye olumsuz etkisinin olabileceğine dair bir açıklama geldi.

Salgında hayatını kaybedenlerin sayısı artıyor

Milliyet’in haberine göre gelen son rakamlarla Çin’de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında hayatını kaybedenlerin sayısı 2 bini aştı. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu’ndan yapılan açıklamaya göre, ülkede kesinleşen Kovid-19 vaka sayısı 11 bin 741’i durumu ciddi olmak üzere 72 bin 436’ya çıktı.
Kovid-19 bulaşma durumu şüpheli olan kişilerin sayısı 6 bin 242’ye, müşahede altındaki kişi sayısı ise 141 bin 552’ye gerilerken, iyileşerek taburcu edilenlerin sayısı 12 bin 552’ye ulaştı.

DEİK Asya Pasifik İş Konseyleri Koordinatör Başkanı ve Türk-Çin İş Konseyi Başkan Yrd. ve Arzum YKB Murat Kolbaşı, koronavirüs salgını sonrası Türk-Çin ticari ilişkileri hakkında Brit-İş Yaşam’ın sorularını yanıtladı.

Koronavirüs salgını sonrası Türkiye ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki iş hacminde nasıl bir değişiklik meydana geldi? Salgın başlamadan önceki ve sonraki durumu özetleyebilir misiniz?

Türkiye ile Çin arasındaki ticaret hacmini konuşmak için daha çok erken. Dünya ticaretine ithalat ve ihracat olarak aşağı yukarı her ay Çin Halk Cumhuriyeti’nin 400 milyar dolarlık bir katkısı var. Yani Çin her ay 350-400 milyar dolar arasında bir alım-satım yapıyor. Bu rakam son bir ayda alınan verilere göre çok küçüldü. Ayrıca bu rakamlar tahmini rakamlar. Ama genel taşıma şirketleri ve gümrüklerden alınan verilere göre, bu ticaret hacmi 50 milyar doların altına düştü. Bunun dünya ticaretine mutlaka olumsuz bir etkisi olacak.

Bunun Türkiye tarafına da etkisi olacak. Şu anda net konuşmak için çok erken. Bizim Çin’den ağırlıklı olarak ithalatımız var. Oradan ciddi bir düşüş olacak.

Korona virüsü sonrası dünyadaki önemli tekstil firmalarının üretimlerini Türkiye’ye kaydıracağı yönünde haberler çıktı. Bu yönde bir beklentiniz var mı?

Çin önemli sektörlerin hemen hemen hepsinde üretim yapıyor ve genel olarak dünyadaki önemli sektörlerin de bir veya birden fazlasının bir parçasını üretiyor. Şu anda, yakın dönemde Çin yeni yılından sonra üretim aksamasından kaynaklı alternatif ürünlerin veya alternatif üreticilerin nerede olduğu ve nereden ürün alınabileceğine bakılıyor.

Tabii Türkiye’nin burada önemli bir avantajı var. Çünkü Almanya’nın doğusundan, Çin’in batısına kadar olan bölge içerisinde makine parkı en geniş olan bir ülke ve her sektör için konuşuyorum. Aynı zamanda yine makine parkı en genç olan bir ülkeyiz. Dolayısıyla bu bizim ihracatımıza bir avantaj olarak yansıyacak. Burada önemli konu bazı ara mamüllerde. Özellikle Çin’den tedarik olan ürünlerde muhakkak alternatif bulmalıyız veya bunları kendimiz üretmeliyiz. Ama her ne olursa olsun Türkiye’nin dış ticaretinde ihracatta özellikle bir artış bekliyorum. Bunun dış ticaretimize olumlu bir yansıması olacak.

Çin’den gelen ürünlerin kriz sebebiyle uzun süredir gümrüklerde bekletildiği, özellikle kumaş firmalarının bunu durumu bilerek fiyatları yükselttiği konusunda söylentiler var. Bu kriz kısa vadede hangi ürünlerin fiyatlarını arttırır ya da bunun dışında hangi ürünlerde bir karaborsa yaratır?

Bizim Ticaret Bakanlığı’mızla ve gümrüklerle yaptığımız görüşmelerde geçtiğimiz haftaya kadar herhangi Çin menşeli ürünün ithalatında engelle karşılaşılmadığı bilgisini aldık. Son 15 gündür, ithalatında Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iznine abi olan ürünler var. Bunlar gıda ürünleri ağırlıklı olarak. Bunların ithalatına izin verilmiyor. Türkiye 2019’da yüksek oranda sarımsak aldı. Bunun gibi sebze ve diğer ikili anlaşma dahilinde olan ürünlerin ithalatında şu anda Tarım ve Orman Bakanlığı müsaade etmiyor. Ama onun haricinde yine Tarım ve Orman Bakanlığı’na tabii olan daha çok gıdaya temas eden züccaciye ürünlerine tekrar izin verildi. Bunun dışında benim bilgim dışında herhangi bir ithal ürünle ilgili bir yasaklama yok. Eğer böyle bir engelleme varsa vatandaşlarımız bize bildirsin. Biz de DEİK konsey olarak bilgi sahibi oluruz.

Bunun haricinde Dünya ticaretine etkisinin yanında belki de dünya turizmine etkisini konuşmak gerekir. Çünkü Çin her sene dünyaya 180 milyon turist gönderiyor. Dünya turizmine ve 275 milyar dolarlık da bir katkı yapıyor.

180 milyon yurt dışına giden turistin bu sene Çin yeni yılı ile birlikte seyahatlerine bir engel teşkil edecek. Bunun ne kadar süreciğini şu anda kestiremiyoruz. Tabii aynı şekilde seyahat edemeyen Çinli turistlerin dünya turizmine katkılarında da düşüş olacak. Bunların da olumsuz bir etkisi olacak. Dolayısıyla dünya turizminde de hem sayı olarak hem de katkı olarak bir düşüş bekleniyor.